Τρίτη 14 Νοεμβρίου 2017

14 Νοεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη


Τι είναι Ινσουλίνη;
  Η ινσουλίνη είναι ορμόνη που εκκρίνεται από τα β κύτταρα του παγκρέατος. Η ορμόνη αυτή, είναι απαραίτητη για την είσοδο της γλυκόζης στα κύτταρα του οργανισμού. Οι κύριες λειτουργίες της είναι η αποθήκευση της γλυκόζης με τη μορφή γλυκογόνου, η αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας, η σύνθεση του λίπους από την περίσσεια των υδατανθράκων και η σύνθεση των πρωτεϊνών. Με τις παραπάνω λειτουργίες ρυθμίζονται τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος στον οργανισμό μας.

Τι είναι η Γλυκόζη και ποια η σημασία της για τον οργανισμό;
  Η γλυκόζη είναι ένας μονοσακχαρίτης που περιέχεται στις τροφές ή παράγεται κατά τη λειτουργία της πέψης από τη διάσπαση των σύνθετων υδατανθράκων των τροφών. Οι υπόλοιποι μονοσακχαρίτες των τροφών, όπως η φρουκτόζη και η γαλακτόζη, πρέπει επίσης να μετατραπούν σε γλυκόζη για να χρησιμοποιηθούν από τον οργανισμό. Η γλυκόζη με την κυκλοφορία του αίματος εισέρχεται στα κύτταρα, όπου μεταβολίζεται κι έτσι παράγεται η απαραίτητη ενέργεια για τη λειτουργία τους. Η περίσσεια γλυκόζης αποθηκεύεται στα κύτταρα του ήπατος και των μυών με τη μορφή γλυκογόνου ή προάγεται η παραγωγή λίπους.

Τι είναι Σακχαρώδης Διαβήτης;
  Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (Σ.Δ.) είναι ένα μεταβολικό νόσημα που από τη διάγνωση, ακολουθεί τον ασθενή σε όλη του τη ζωή. Η αιτιολογία εμφάνισης του Σακχαρώδη Διαβήτη εξαρτάται από τον τύπο του διαβήτη.
  Σακχαρώδης Διαβήτης μπορεί να εκδηλωθεί σε ένα παιδί οποιασδήποτε ηλικίας, ακόμα και σε βρέφη και νήπια, χωρίς να συνδέεται με κληρονομικότητα ή παχυσαρκία.
  Ο Σ.Δ. τύπου 1 συχνά εξελίσσεται ταχέως και μπορεί να γίνει απειλητικός για τη ζωή, εάν δεν διαγνωστεί έγκαιρα.
  Σ.Δ. τύπου 1 διαγιγνώσκεται όταν το πάγκρεας σταματά εντελώς να παράγει ινσουλίνη.              Πρόκειται για αυτοάνοση πάθηση, που σημαίνει ότι το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στο πάγκρεας και καταστρέφει τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη, με αποτέλεσμα να μην μπορεί ο οργανισμός να ρυθμίζει την ποσότητα σακχάρου στο αίμα.
   Η κληρονομικότητα είναι μικρότερη αιτία εμφάνισης Σ.Δ. τύπου 1.
  Ο Σ.Δ. τύπου 2 διαγιγνώσκεται σε παιδιά σε όλο και περισσότερες χώρες. Στις Η.Π.Α. 1 στα 3 νέα περιστατικά Σ.Δ. τύπου 2 αφορά σε άτομα νεότερα των 18 ετών.
  Ο Σ.Δ. τύπου 2 διαγιγνώσκεται όταν ο οργανισμός δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ώστε να λειτουργεί σωστά ή όταν τα κύτταρα του οργανισμού δεν ανταποκρίνονται στην ινσουλίνη. Όταν συμβαίνει αυτό, ο οργανισμός είναι ανίκανος να ελέγξει την ποσότητα σακχάρου στο αίμα.
Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης (ΣΔΚ)
  Σε αυτή τη μορφή Σ.Δ., αναπτύσεται διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων κατά την έναρξη ή κατά τη διάρκεια της κύησης. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της γλυκόζης νηστείας, τη στιγμή που κατά την έναρξη της κύησης δεν υπάρχει επισήμος Σ.Δ. τύπου 2. Βασικό αίτιο φαίνεται ότι είναι οι ορμόνες που παράγονται κατά το δεύτερο κυρίως μισό της εγκυμοσύνης και αυξάνουν την "αντίσταση" στην ινσουλίνη.
  Υπάρχουν κι άλλοι ειδικοί τύποι Σ.Δ. που οφείλονται σε γενετικές διαταραχές που συνδέονται με τη λειτουργικότητα των β-κυττάρων ή τη δράση της ινσουλίνης, νόσους της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος, έκθεση σε φάρμακα, χημικές ουσίες, τοξικές κ.ά. Βασικότερος τύπος από τους τύπους αυτούς είναι ο τύπος MODY (Maturity Onset Diabetes of the Young) ο οποίος 
είναι μια μονογονιδιακή μορφή Σ.Δ. και κληρονομείται με αυτοσωματικό επικρατούντα τρόπο.

Πώς καταλαβαίνει κάποιος ότι είναι πιθανό να έχει Σ.Δ.;
  Υπάρχουν κάποια κλασικά συμπτώματα που όταν εμφανιστούν μπορούν να μας οδηγήσουν στη σκέψη ότι ίσως υπάρχει πρόβλημα με διαβήτη κι αυτά είναι:
- Η πολυουρία, που οδηγεί το άτομο πολλές φορές στην τουαλέτα, ακόμα και τις βραδινές ώρες. Οφείλεται στο γεγονός ότι η αδυναμία μείωσης των επιπέδων γλυκόζης ανεβάζει τα επίπεδά της στο αίμα και ο οργανισμός οδηγεί την περίσσεια γλυκόζης στο ούρα, αυξάνοντας τη διούρηση. Η συνεχής απώλεια νερού με τα ούρα προκαλεί μικρού βαθμού αφυδάτωση και συνεχή διάθεση για λήψη νερού.
- Η απώλεια υγρών, μέσω των ούρων οδηγεί σε ξηροστομία και κυρίως πολυδιψία, το οποίο είναι και το κύριο σύμπτωμα που βάζει σε υποψίες τα άτομα, αν και δεν είναι το κυρίαρχο σύμπτωμα.
- Η διαρκής απώλεια γλυκόζης-ενέργειας από τα ούρα συνοδεύεται από απώλεια βάρους, που οφείλεται στο ότι η αδυναμία έκκρισης ή η μεγάλη αντίσταση ινσουλίνης δεν αφήνει τα κύτταρα να προσλάβουν θρεπτικά συστατικά και ενέργεια. Έτσι, ο ασθενής χάνει σταδιακά βάρος, κυρίως με τη μορφή μυϊκής μάζας και γι'αυτό αισθάνεται και αδυναμία.
- Η αίσθηση αδυναμίας δημιουργεί συνεχές αίσθημα πείνας και τη διάθεση για πρόσληψη φαγητού και πολυφαγία, ώστε ο οργανισμός να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες.
- Μερικά ακόμη συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν είναι η εύκολη κούραση-κόπωση, η θολή όραση, οι κράμπες στα πόδια, πιθανές μηκυτιάσεις π.χ. στα γεννητικά όργανα.

Τι πρέπει να γνωρίζω για το χαμηλό σάκχαρο στο αίμα;
  Η Υπογλυκαιμία είναι η σημαντικότερη ανεπιθύμητη ενέργεια στον Σ.Δ. και συμβαίνει όταν το σάκχαρο στο αίμα έχει κατέβει κάτω από τα φυσιολογικά όρια, δηλαδή κάτω από 70mg/dl.

Αιτίες
Τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να προκληθούν από:
Μεγαλύτερη δόση ινσουλίνης από αυτή που απαιτείται.
Έντονη άσκηση χωρίς να έχει προηγηθεί αντίστοιχο γεύμα.
Παράλειψη ή καθυστέρηση γεύματος/κολατσιού μετά τη λήψη ινσουλίνης.

Συμπτώματα
Εφίδρωση,      Θαμπή Όραση,      Ζάλη,      Άγχος,      Πείνα,      Ευερεθιστότητα,      Τρέμουλο,  

Ταχυκαρδία,      Πονοκέφαλος,      Αδυναμία/Κόπωση

Τι πρέπει να κάνω όταν κάποιος υποστεί υπογλυκαιμία;
  Σε περίπτωση υπογλυκαιμίας, είναι πολύ σημαντική η άμεση αντιμετώπιση:

1) Φροντίστε ο πάσχων να καταναλώσει κάποιον υδατάνθρακα ταχείας δράσης όπως:
Καραμέλες (4-5)        Φρουτοχυμός (150-200ml)        Μέλι (1κ.γ.)        

Ζαχαρούχο ποτό (75-100ml),        Ζαχαρόνερο (2-3 φακελ. σε 1 ποτήρι νερό),

Ζελεδάκια (4-5),        Ταμπλέτα Γλυκόζης,        ΟΧΙ Σοκολάτα

2) Ζητήστε του να ελέγξει το σάκχαρό του, εάν έχει μετρητή.

3) Εάν πρόκειται για μικρό παιδί, επικοινωνήστε με τους γονείς για να τους ενημερώσετε ότι το παιδί τους είχε ένα υπογλυκαιμικό επεισόδιο στο χώρο που βρίσκεται.

4) Ζητήστε του να μετρήσει ξανά το σάκχαρό του σε 10-15 λεπτά. Εάν είναι χαμηλό, επαναλαμβάνετε τη λήψη υδατανθράκων.

5) Να έχετε τον πάσχοντα υπό επίβλεψη μέχρι να επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα το σάκχαρό του.

  Στην σπάνια περίπτωση που ο πάσχων έχει χάσει τις αισθήσεις του, πρέπει να ζητηθεί ιατρική βοήθεια και να χορηγηθεί άμεσα ενέσιμη γλυκαγόνη, που πρέπει να είναι πάντοτε διαθέσιμη.

Τι πρέπει να γνωρίζω για το υψηλό σάκχαρο στο αίμα;
  Υπεργλυκαιμία σημαίνει ότι το σάκχαρο στο αίμα έχει ανέβει πολύ επάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα.

Αιτίες
Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να προκληθούν από:
1) Αγνόηση μιας δόσης ινσουλίνης ή λήψη λιγότερων μονάδων από αυτές που χρειάζονται.
2) Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας υδατανθράκων.
3) Ασθένεια όπως κρύωμα ή γρίπη.
4) Ψυχολογικό στρες ή άγχος (όπως οικογενειακές συγκρούσεις, σχολικές εξετάσεις, bullying κλπ).

Συμπτώματα
Μεγάλη Δίψα,        Συχνή Διούρηση,        Ευερεθιστότητα,        Στομαχόπονος

Τι πρέπει να κάνω όταν κάποιος έχει συμπτώματα υπεργλυκαιμίας;
Όταν παρατηρούνται συμπτώματα υπεργλυκαιμίας, πρέπει ο πάσχων:

1) Να μετρήσει το σάκχαρό του.

2) Να πιει πολύ νερό για να διατηρηθεί ενυδατωμένος.

3) Εάν πρόκειται για μικρό παιδί, επικοινωνήστε με τους γονείς για να τους ενημερώσετε ότι το παιδί τους είχε ένα υπεργλυκαιμικό επεισόδιο στο χώρο που βρίσκεται.

  Στην σπάνια περίπτωση που ο πάσχων έχει χάσει τις αισθήσεις του, πρέπει να ζητηθεί ιατρική βοήθεια.

Τι πρέπει να γνωρίζω για την άσκηση και τον Σ.Δ.;
  Η άσκηση είναι σημαντική παράμετρος της αντιμετώπισης του Σ.Δ. Με λίγη προσοχή, ένας διαβητικός μπορεί να συμμετέχει σε όλες τις αθλητικές δραστηριότητες που επιθυμεί, κάνοντας ακόμα και πρωταθλητισμό.
  Η διάρκεια και η ένταση της άσκησης επηρεάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Για την αποφυγή των επεισοδίων υπογλυκαιμίας, ένας διαβητικός μπορεί να χρειάζεται να καταναλώνει ένα επιπλέον σνακ πριν ή/και κατά τη διάρκεια ή/και μετά την άσκηση, και να έχει οριστεί το ασφαλές επίπεδο σακχάρου, ανάλογα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού.
  Εάν ένας διαβητικός έχει συμπτώματα υπογλυκαιμίας ή εάν πρόκειται να συμμετάσχει σε φυσική δραστηριότητα για πάνω από 40-45 λεπτά, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα χρειάζεται να ελέγχονται πριν την άσκηση.
  Η άσκηση μπορεί να έχει επίδραση στο σάκχαρο και για αρκετές ώρες μετά το τέλος της.

  Όλοι οι διαβητικοί πρέπει να έχουν μαζί τους πάντα τον δικό τους "Εξοπλισμό για τον Σακχαρώδη Διαβήτη" κι ένα καρτελάκι που να αναγράφει ότι είναι διαβητικοί.

Γιατί πρέπει να προλαμβάνεται και να αντιμετωπίζεται ο Σ.Δ.;
Γιατί μπορεί να προκαλέσει:
- Βλάβη στον αμφιβληστροειδή
- Προβλήματα στα πόδια
- Νεφρική Νόσο
- Προβλήματα στην καρδιά

Γιατί είναι σημαντικό να επιλέγεται υγιεινός τρόπος ζωής;
Για να προλαμβάνονται:
- Υπερβάλλον βάρος
- Κόπωση
- Ναυτία
- Άρρωστη καρδιά

Πώς παραμένει κανείς υγιής;
Με σωστή Διατροφή
    Υπάρχουν πολλά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της εκδήλωσης του Σ.Δ. τύπου 2.

Το Διατροφικά Σωστό Πιάτο:
- 33% Φρούτα/Λαχανικά
- 33% Υδατάνθρακες
- 15% Γαλακτοκομικά
- 12% Κρέας/Ψάρια/Αυγό
- 7% Γλυκά
Προσπαθήστε να θυμάστε αυτές τις αναλογίες στα καθημερινά σας γεύματα.

Μύθοι γύρω από τον Σακχαρώδη Διαβήτη
Μύθος: "Η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας ζάχαρης προκαλεί Σακχαρώδη Διαβήτη."
Τι ισχύει: Ο Σ.Δ. τύπου 1 είναι αυτοάνοση νόσος, καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα καταστρέφει εσφαλμένα τα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη. Συνεπώς δεν έχει καμία σχέση με την κατανάλωση γλυκών. Η υπερβολική κατανάλωση γλυκών και η παχυσαρκία προκαλεί έναν διαφορετικό τύπο Σ.Δ. που συνήθως εκδηλώνεται σε μεγαλύτερες ηλικίες, τον Σ.Δ. τύπου 2.

Μύθος: "Τα άτομα με διαβήτη δεν πρέπει να γυμνάζονται."
Τι ισχύει: Η άσκηση είναι σημαντική για όλους - με ή χωρίς Σ.Δ. Η άσκηση έχει πολλά οφέλη. Διατηρεί τα άτομα υγιή και σε φόρμα, συντελώντας στη σωματική και πνευματική τους ανάπτυξη.
Στα άτομα με Σ.Δ. τύπου 1 η άσκηση είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη και πρέπει να συνοδεύεται από την κατανάλωση κάποιου σνακ πριν ή και μετά, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.

Μύθος: "Μπορώ να κολλήσω Σακχαρώδη Διαβήτη από άλλο άτομο."
Τι ισχύει: Ο Σ.Δ. δεν είναι μεταδοτικός, άρα δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να κολλήσουμε από κάποιον που πάσχει.

Μύθος: "Τα άτομα με Σ.Δ. δεν μπορούν ποτέ να φάνε γλυκό."
Τι ισχύει: Όπως όλοι μας, έτσι κι ένα άτομο με Σ.Δ. δεν πρέπει να τρώει πολλά γλυκά, γιατί δεν περιέχουν πολλές βιταμίνες και μέταλλα, ενώ παράλληλα μπορεί να προκαλέσουν παχυσαρκία, βλάβη στα δόντια κ.α. Ειδικότερα, ένας διαβητικός, μπορεί να φάει κάποιο γλυκό λαμβάνοντας την αντίστοιχη δόση ινσουλίνης για την οποία έχει εκπαιδευτεί.